نظام تقسیمات شهری
یک منطقه به عنوان بخشی از یک کشور از نظر طرح ریزی کالبدی به خرد منطقه، ناحیه، منظومه، مجموعه و روستا تقسیم می گردد:
منطقه
معادل یک استان یا چند استان و دارای ۵۰۰ هزار نفر جمعیت و شعاع دسترسی ۵۰ الی ۱۰۰ کیلومتر. از نظر رده خدماتی مرکز منطقه باید دارای خدمات عمده فروشی و بازارهای اصلی باشد و از نظر عناصر توزیعی باید دارای فرودگاه، دانشگاه و بیمارستان تخصصی باشد.
خرد منطقه
در نظام تقسیمات کالبدی سطحی پایین تر از استان است. علت تقسیم بندی منطقه، به خرد منطقه به جهت شاخص های همگن است. دارای جمعیت ۲۵۰ تا ۵۰۰ هزار نفر و شعاع دسترسی ۲۰ الی ۵۰ کیلومتر است. مرکز خرد منطقه معمولاً شهر دوم استان است و باید دارای مراکز تجاری، اداری، بازارهای محلی فرمانداری، عمده فروشی و بیمارستان درجه ۱ باشد.
ناحیه
معادل یک شهرستان است دامنه نوسان جمعیت در ناحیه عمدتاً ۵۰ الی ۲۵۰ هزار نفر است. دامنه حداکثر شعاع دسترسی در ناحیه را می توان معادل ۲۰ تا ۵۰ کیلومتر در نظر گرفت. از نظر رده خدماتی، مرکز ناحیه باید دارای فرمانداری و بخشداری باشد. در مرکز ناحیه بیمارستان ، فرمانداری، مرکز تلفن و بانک توصیه می شود.
منظومه
معادل بخش یا چند دهستان است. دامنه نوسان جمعیت منظومه معمولاً ۱۰ تا ۵۰ هزار نفر برآورد می گردد. دامنه حداکثر شعاع دسترسی آن تا ۱۰ تا ۲۰ کیلومتر است. در مرکز منظومه عناصر توزیعی شامل بخشداری، دهداری، بانک، مرکز تلفن و دبیرستان توصیه می شود.
مجموعه
معادل یک دهستان است. دامنه نوسانات جمعیت مجموعه از ۱۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰ نفر جمعیت و دامنه حداکثر شعاع دسترسی آن حدود ۵ کیلومتر است. مرکز مجموعه روستایی، روستایی مرکزی است که دارای رده خدماتی ، اداری و از نظر عناصر توزیعی دارای باجه تلفن، باجه پست، خانه بهداشت و مدرسه راهنمایی است.
روستا
مراکز روستایی، پایین ترین سطوح از سلسله مراتب فضایی در مقوله برنامه ریزی است. دامنه نوسان معیت هر مرکز روستایی پدیدۀ هواییاند تا ۱۰۰۰ نفر در نوسان باشد. دامنه حداکثر دسترسی روستا حدود یک کیلومتر است . از نظر رده خدماتی روستا باید حداقل دارای دبستان باشد.
مباحث آموزشی شهرسازی | کارشناسی ارشد شهرسازی | برنامه ریزی منطقه ای
منبع: جزوه سیر اندیشه ها در شهرسازی و مبانی برنامه ریزی شهری ، منطقه ای و مدیریت شهری کیمیا فکر بزرگ
انتشار مقاله نظام تقسیمات شهری با ذکر منبع بلامانع است.
دیدگاهتان را بنویسید