گتو Ghetto
تعریف و کلیات گتو
در قرن شانزدهم گتو کلمه ایتالیایی و مشتق از زبان عبری است. گِتو به معنای طلاق وجدایی و تفکیک بوده و برای طراحی محله های قدیمی یهودی ها در شهرهای ایتالیایی به کار می رفته است.
گتو در این راستا، در معنای تفکیک، بیشتر تأکید بر شکل نهادی فاصله اجتماعی موجود در یک فضا دارد. این جدایی متناسب با زمینه های اجتماعی دارای مفاهیم مختلف است. نمونه های این جدایی را می توان در جامعه روستایی سنتی هند، نظام آپارتاید آفریقای جنوبی، شهرهای مغرب در زمان استعمار، شهرهای امریکایی (محله های سیاهپوستان) و… یافت (ریمون بودون،۱۹۹۶، ۲۰۴). در قرون وسطی، یهودی ها در شهرهای اروپا شرایط خاصی داشتند. خصوصاً در ونیز، شاهد شکل گیری اولین گتوها در ۱۵۱۶ هستیم. شرایط نامطلوب اجتماعی- سیاسی یهودی ها، نسبت به ژرمن ها و اسلاوها، زندگی شهری را برای آنها تنگ نموده بود (ویرث، ۱۹۲۸).
در طول تاریخ، فرانسه خصوصاً در دوران حکومت ناپلئون، بسیاری از گِتوها در شهرهای اروپای غربی تخریب و نابود شدند. آثار آنها را می توان در ونیز و فلورانس و آمستردام یافت. در فرانسه فقط آثار گتوها را می توان در دولت های قدیمی پاپ ها مشاهده نمود. تداوم گِتوها را می توان در دولت های قدیمی پاپ مشاهده نمود. تداوم گتوها تا دوران حکومت نژادی نازی ها به چشم می خورد.
امروزه، اصطلاح گتو، مفهوم عمومی یافته است و بطور کلی، در خصوص جدایی قومی یا اجتماعی با حاکمیت های قلمروی می باشد. امّا، باید متذکر شد که این گِتوهای جدید اغلب یک ویژگی انتقالی یافته اند، زیرا جمعیت های آنها، این گِتوها را رها کرد. امروزه، گتوی ایتالیایی های نیویورک، بروکلین، یا آمریکایی های ایتالیایی نژاد چنین خصوصیتی را داراست. لویی ویرث در کتاب گتوی خود نشان می دهد که چطور محله یهودی شیکاگو نقش دو گانه تفکیک و شبیه سازی پیشرفته ای را یافته است. در ارتباط با ریشه تاریخی گِتو، جی.دی.لوایک، اشاره دارد که کلمه گِتو برای اولین بار در ۱۵۱۶ در ونیز مطرح شد و ریشه تاریخی آن به جوامع اروپای قرون وسطی می رسد که گروه های خاصی از یهودی ها در بعضی محلهها توسط مسیحیها مورد قرنیطه قرار گرفته بودند. بتدریج این جدایی فضایی در دوران تاریخ موجب افزایش جمعیت، فقر و مسایل جنایی، همبستگی درون گروهی در مقابل الیناسیون ایجاد یک جامعه تابع، مصرفی و نمایشی از طرف جامعه حاکم می باشد (لاروس، ۱۹۹۶،۱۶).
پراگ در قرن هیجدهم بزرگترین گتوی اروپا را با دهها هزار سکنه در شرایط نامناسب در خود قرار داده بود و همه مؤسسات، شرکتها، بازارها، ورزشگاه ها وحتی سازمان های اداری دارایی ها، سمبل این گتو بودهاند.
به نظر ویرث، گِتوها سمبل اسکان اجباری بوده و دیوارهای آن باعث جدایی با دنیای جدید محسوب می شده اند. گِتوها همیشه سمبل آوارگی و فشار با جنبه های منزوی شدن بودهاند (ویرث، ۱۹۸۰، ۱۷).
جی. رومَن اشاره دارد که اصطلاح گتو در خصوص تنوع اجتماعی، طبقه بندی های جمعیت و فعالیت های مختلف آن به کار می رود (رومن، ۱۹۹۳، ۱۳۵).
امروزه، واژه گتو بسیار عمومی شده و در بردارنده یک مجموعه توپوگرافیک مؤثر در یک جمعیت نامطلوب می باشد. به هر حال، بعضی متخصصین اذعان دارند که این محتوای تاریخی خود را از دست داده و کاربرد واقعی آن مورد سوء استفاده قرار گرفته است. بدیهی است که منشأ و ریشه تعریفی این اصطلاح (محرومیت یک جمعیت مورد نظر از لحاظ نژاد، مذهب و به معنای تفکیک نژادی در فضای جدید آن می باشد).
حالت نمادین گِتو، به طور نظام مند در مفهوم مبارزه با محرومیت است. گرچه گتو کنشی است که با ایجاد انسجام و وحدت در جامعه به همگرایی کمک می کند اما خود مکانی به شمار می رود که در آن افزایش می کند.
[۱] Ghetto
مباحث آموزشی شهرسازی | کارشناسی ارشد شهرسازی | برنامه ریزی شهری | طراحی شهری
منبع: جزوه مباحث عمومی شهرسازی ایران کیمیا فکر بزرگ
انتشار مقاله باز ذکر منبع و دادن لینک بلامانع است.
دیدگاهتان را بنویسید