منشورها، قطع نامه ها و مصوبات جهانی مرمت شهری
مرمت ابنیه تاریخی امری بسیار حائز اهمیت می باشد. نسل حاضر که بیش از هر نسل دیگری ارزش و هویت انسانی جوامع گوناگون را درک کرده است در برابر نسل های آینده مسئول است و موظف به حفظ و نگهداری آثار گذشته با حفظ اصالت آن ها برای آیندگان است. به همین دلیل تدوین اصول برای حفظ و مرمت آثار گذشته از قرن نوزدهم در دستور کار قرار می گیرد و در قرن ۲۰ پرقدرت تر طنین می یابد.
در ادامه منشورها، قطع نامه ها و مصوبات جهانی مرمت شهری آورده شده اند
۱) کنگره آتن (۱۹۳۱)
منشور آتن هم زمان با روح گیری نهضت مدرن تدوین شده و بحث اساسی آن ایجاد ارتباط منطقی میان شکل و کارکرد بود. منشور آتن شامل ۵ ماده اساسی و ۲ نکته دکترینی می باشد.
- ماده ۶۵) ارزش های معماری باید محافظت شوند، چه آنگاه که صحبت از بناهای منفرد به میان است و چه زمانی که هسته های کامل شهری مدنظر هستند.
- ماده ۶۶) این ارزش ها آن گاه که بیان و زبان حال فرهنگ پشین بوده یا علاقه مندی همگانی را پاسخ می گویند، می یابد مورد مراقبت قرار گیرند.
- ماده ۶۷) مشروط بر آن که حفاظت آن چه گفتیم مستلزم از خود گذشتگی گروه های انسانی ای نباشد که با شرایط غیر انسانی در گیر هستند.
- ماده ۶۸) هر گاه ممکن باشد، می باید خسارت های را که به موجودیت آن ها وارد آمده با اقدامات ریشه ای جبران کرد: مانند تغییر مسیر دادن خطوط حیاتی رفت و آمد و یا جابه جا کردن مراکزی که تا به امروز پا بر جا تلقی شده اند.
- ماده ۶۹) تخریب زاغه های گرداگرد بناهای تاریخی فرصت به وجود آوردن فضاهای سبز را به دست می دهند.
- ماده ۷۰) به کاربردن سبک های گذشته در ساختمان های جدید واقع در محوطه های تاریخی به اتکای ادعاهای زیبایی شناسانه به عواقب نامیمونی منجر می شود، به هیچ صورت نباید اجازه داد که این عادت تداوم یابد و به هر شکلی این گونه خواسته ها و اقدامات عملی شوند.
- ماده ۸۲) شهرسازی علمی دو بعدی نبوده و بلکه ۳ بعدی است ¬ مطرح کردن بهره گیری از عنصر ارتفاع
- ماده ۹۵) منافع خصوصی مشروط و تحت لوای منافع عمومی خواهد بود.
بنابراین، این کنگره سعی دارد این موارد را مطرح کند:
- همکاری گسترده و ملموس دولته ا به منظور مبادله تجربه
- کاربرد مواد و مصالح ساختمانی مدرن
- همکاری میان مرمت کنندگان و معماران و متخصصان علوم مختلف برای افزایش پایداری اثر
- انتشار و اشاعه تجارب
۲) معاهده لاهه (۱۹۵۴)
سال ۱۹۵۴، پس از جنگ جهانی دوم توسط یونسکو برای حفظ اموال فرهنگی در شرایط مسلحانه به تصویب رسید.
هدف: حفظ امکان فرهنگی در شرایط برخورد مسلحانه.
۳) توصیه نامه یونسکو ۱۹۶۲
نکات مورد توجه:
- هدف: حفاظت از زیبایی و ویژگی محوطه ها و چشم اندازهای طبیعی شهری و روستایی
- کاربری پیشنهادی: معاصر سازی با توجه به زیبایی شناسی
۴) کنگره ونیز (۱۹۶۴)
این کنگره به منظور اصلاح مفاد کنگره آتن مشکل گرفت و مشتمل بر ۱۶ ماده در خصوص تعریف مفهوم اثر تاریخی، هدف کنگره، نگهداری ابنیه تاریخی، مرمت بناهای تاریخی و عملیات حفاری و کاوش می باشد.
۵) معیارهای کیوتو (قاره امریکا) ۱۹۶۷
هدف: حفاظت از میراث فرهنگی به عنوان سند افتخار ملی و گفتگوی تمدن ها، عدم تفکیک معنا و مفهوم از بنا و تکیه بر گردشگری.
۶) معاهده حفظ میراث و فرهنگ جهانی (۱۹۷۳)
این معاهده در نظر می گیرد که میراث فرهنگی و طبیعی نه تنها بر اثر عوامل مادی که به علت تحول زندگی اجتماعی و اقتصادی نیز در معرض تهدید و تخریب هستند و دارای دیدگاهی موزه ای بود و معتقد است که نباید کوچک ترین مداخل های در بافت صورت بگیرد.
اصول پیشنهادی: توجه به نقش بین المللی زیست گاه ها، تشویق دولت ها در حفظ و نگهداری زیست گاه های طبیعی و تاریخی و ترغیب همکاری های بین المللی
۷) شورای اروپا (۱۹۷۵)
دههی ۷۰ قرن بیستم، دوران آخرین بازسازی های پس از جنگ جهانی دوم است. و آخرین بازسازی، بازسازی ورشو می باشد. این معاهده گامی فراتر از بازسازیهای جنگی برداشته و اصولی را تحت عنوان اصول مرمت شهری و مرمت بافت به کشورهای اروپایی عضو شورا پیشنهاد می کند.
اصول پیشنهادی: مشارکت مردم، آموزش افکار عمومی، سیاست های تشویقی و تنبیهی، حضور معماری معاصر در انطباق با بافت کهن، معاصرسازی تاسیسات، لزوم پژوهش جامع و مستندسازی مداخلات
۱۰) بیانیه روتنبرگ (۱۹۷۵)
در این بیانیه آمده است که شهرهای کوچک غالباً در مرکز یک محدوده کشاورزی واقع بوده اند که امروزه از سویی گسترش یافته و هسته مرکزی آن ها هنوز مرکز زندگی اجتماعی و کسب و کار بوده و جمعیت کثیری را در خود جای داده اند، اما به علت فقدان فعالیت اقتصادی مناسب، به شدت با مهاجرت درون شهری مواجه هستند و برای جلوگیری از این امر به استفاده از مصالح و اشکال بومی تاکید شده است.
۱۱) قطعنامه کنگره آمستردام (۱۹۷۵)
در بزرگداشت سال اروپایی ثروت معماری برگذار گردید و تدوین منشور اروپایی ثروت معماری را در دستور کار قرار دارد.
پیش بینی های اقتصادی، علمی، فنی و …:
۱) طرح رساله حفاظت در چارچوب طرح های شهری بالا دست
۲) توجه پویا به ماهیت فرهنگی عناصر کالبدی
۳) آشتی دادن فضای کالبدی تاریخی با زندگی امروز
نتیجه گیری ها و توصیه ها:
۱) ضرورت حفاظت از میراث معمارانه به عنوان یکی از اهداف اصلی طراحی شهری ۲) حفاظت جامع و فراگیر نیازمند هماهنگی و تناسب مقررات و اقدامات قانون گذاری و مدیریتی است.
۱۲) منشور فلورانس (۱۹۸۲)
در سال ۱۹۶۸ کمیته ای تحت عنوان کمیته باغ ها و ابنیه تاریخی (IFLA) پایه گذاری شد که هدفش ارتقای تحقیقات دربارهی حفاظت از باغ ها و ابنیه تاریخی در سطوح ملی و منطقه ای بود که در سال ۱۹۸۲ منشوری ارائه دارد.
۱۳) بیانیه ترینیدا (۱۹۸۲)
این بیانیه بر حفاظت، بهسازی و باززنده سازی سکونتگاه های کوچک با مشارکت مردم تاکید دارد و انجام کلیه اقدامات رفاهی متناسب با سنت ها و شیوه های زندگی مردم در دستور کار آن قرار گرفته است. همچنین بیانیه به تخریب میراث فرهنگی توسط الگوهای مصرفی بیگانه نیز اشاره داشته و آموزش همگانی و استفاده از مصالح بومی را پیشنهاد می دهد.
۱۴) بیانیه رُم (۱۹۸۳)
نکات مورد توجه:
هدف: هماهنگی میان نهادهای اداری، دولتی، هنری و اجرایی با توجه به خصلت چند رشته ای بودن مرمت
اصول پیشنهادی: بسط دانش هنری و نظریه های مرمتی و افزایش کارایی اقدامات مرمتی با ارتباط موثر میان نظریه و عمل
۱۵) بیانیه لوزان (۱۹۹۰)
این بیانیه سعی دارد که با همکاری متخصصان مختلف و بالا بردن میزان مشارکت و نیز تبادل اطلاعات برای عموم به درک ریشه های بومی، محلی و مدیریت آثار تاریخی- محلیی کمک کند.
۱۶) معاهده ماستریخت (۱۹۹۲)
هدف: توسعه پایدار شهر به منظور حفاظت از میراث تاریخی- فرهنگی
۱۷) سند نارا (۱۹۹۴)
این سند با همکاری یونسکو و ایکروم و به دعوت اداره امور فرهنگی ژاپن به تصویب رسید و به جلوه گر ساختن خاطرات جمعی در میراثهای فرهنگی تاریخی پرداخت.
اصول پیشنهادی: برجسته سازی خاطرات جمعی، جلوگیری از جنبه های منفی جهانی شدن همگان
۱۸) منشور صوفیه (۱۹۹۶)
هدف: حفظ و مدیریت میراث فرهنگی قرار گرفته در عمق آب ها و دریاها
کاربری پیشنهادی: موزه ای
حوزه مداخله: تمامی منابع آبی داخل کشورها
۱۹) منشور بورا (۱۹۹۶) استرالیا
هدف: حفاظت و بازیابی اهمیت فرهنگی مکان و در نظر گرفتن کلیه جنبه های فرهنگی مکان
کاربری پیشنهادی: سازگار با مکان تاریخی
۲۰) بیانیه استکهلم (۱۹۹۸)
اصول پیشنهادی: احترام به غنا و تنوع فرهنگی، افزایش مشارکت، هماهنگی حفاظت با توسعه، تدوین ضوابط و معیارهایی برای توسعه پایدار
۲۱) بیانیه ایکوموس (۱۹۹۸) استکهلم
با توجه به اهمیت مفاد اعلامیه حقوق بشر در پنجاهمین سالگرد آن، حقوق شرکت آزادانه کلیه افراد را در فعالیت های فرهنگی جامعه ارج نهاد. و به غیر قابل جایگزین بودن میراث فرهنگی ملموس و غیر ملموس اشاره داشت. همچنین حقوقی را به عنوان یک سری خط مشی برای توسعه مشارکتی معقول برای صاحبان آثار تاریخی قائل شد. این بیانیه بر همکاری های بین المللی برای تدوین قوانین و مقرراتی برای حفظ این حقوق تاکید دارد.
۲۲) بیانیه مکزیکوسیتی (۱۹۹۹)
به بیانیه بین المللی گردشگری فرهنگی نیز معروف است و بر مفهوم جامع و جهانی میراث و تعامل آن با گردشگری تاکید دارد و میراث را وسیله ای برای تبادل فرهنگی می داند.
۲۳) بیانیه مکزیکوسیتی (۲۰۰۰)
هدف: حفاظت و مدیریت صحیح از میراث بومی به عنوان بخشی از زندگی معاصر، سند تاریخی و منظر فرهنگی
کاربری پیشنهادی: معاصرسازی بدون دخالت در کالبد
مباحث آموزشی شهرسازی | کارشناسی ارشد شهرسازی | برنامه ریزی شهری | طراحی شهری
منبع: کتاب مجموعه مباحث مشترک برنامه ریزی و طراحی شهری کیمیا فکر بزرگ
انتشار مطلب ” منشورها ، قطع نامه ها و مصوبات جهانی مرمت شهری ” ذکر منبع و دادن لینک بلامانع است.
دیدگاهتان را بنویسید