اقتصاد شهری |Urban economics
گسترش سریع شهرها باعث پیدایش مسایلی از قبیل تعیین محل استقرار واحدهای تولیدی و خانوارها، مهاجرت و حاشیه نشینی، ترافیک، مسکن، اندازه مطلوب شهرها، نظام توزیع شهرها و آلودگی محیط شهری می شود که باید آن ها را به طور دقیق بررسی کرد.
ما نه تنها با مسایل و مشکلات شهرنشینی کشورهای پیشرفته صنعتی مواجه هستیم، بلکه باید مسایل خاص جوامع در حال توسعه را نیز مورد بررسی و تحلیل قرار دهیم، مسایلی چون یک قطبی بودن شهرنشینی، حاشیه نشینی به صورت حاد، مهاجرت های سریع و بی رویه روستاییان به شهر و مسایلی از این قبیل را که ناشی از وابستگی اقتصادی و فرهنگی این جوامع است.
البته واضح است که مسایل اقتصاد شهری در جوامع گوناگون با نظام های مختلف اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی متفاوت است و مطالب آن کاربرد یکنواختی در تمام کشورها، مانند بعضی از رشته های تخصصی اقتصاد از قبیل اقتصادسنجی و اقتصاد ریاضی، ندارد.
اقتصاد شهری چیست؟
اقتصاد شهری یکی از رشته های تخصصی اقتصاد است که در آن اقتصاددانان سعی می کنند با استفاده از ابزارهای اقتصادی، مسایل و مشکلات یک منطقه شهری را مورد بررسی و ارزیابی قرار دهند. با وجود این که بعضی از مسایل و مشکلات شهری مانند جنایت، فقر، آلودگی محیط و مسکن، قرن هاست که در اجتماع شهری وجود داشته و با این که تمام این مسایل جنبه اقتصادی هم دارد، فقط در چند دهه اخیر و بعد از رشد سریع شهرنشینی است که اقتصاددانان به بررسی آن ها پرداخته اند. قبل از سال ۱۹۶۰، مسایل شهری توسط جغرافیدانان و برنامه ریزان شهری و جامعه شناسان بررسی می شده است.
در اقتصاد شهری سعی بر آن است که مسایل مربوط به تخصیص عوامل تولید و توزیع درآمد واقعی در داخل و بین مناطق شهری به طور علمی، توضیح داده شود. به عبارت دیگر، چگونگی تولید و توزیع کالاها و خدمات، نه تنها در داخل یک شهر، بلکه بین شهرها بررسی می شوند.
نظریه های اقتصاد خرد و کلان، هر دو برای حل و فصل مسایل و مشکلات شهری مورد استفاده قرار می گیرند. اقتصاد کلان مسایلی مانند درآمد، تورم، بیکاری، هزینه های دولتی و صادرات و واردات را در سطح شهری توضیح می دهد؛ در صورتی که اقتصاد خرد مسایل واحدهای کوچک مثل کارخانه و خانوار را بررسی می کند. اگر چه شناخت نظریه های اقتصاد خردو کلان برای توضیح مسایل و حقایق شهری پایه و اساس است، ولی دامنه استفاده از این نظریه ها برای توضیح حقایق شهری محدود است.
زیرا مسایل زیادی در اقتصاد شهری وجود دارد که امکان بررسی آن ها بدون در نظر گرفتن فضا و فاصله، که نظریه های اقتصاد خرد و کلان برای توضیح حقایق اقتصادی آن ها را در نظر نمی گیرند، وجود ندارد. در ضمن نظریه های چندانی در اقتصاد کلان وجود ندارد که بتوانند مسایلی از قبیل اشتغال و درآمد و تولید را در اقتصاد بازی مانند شهر به درستی مورد بررسی قرار دهند.
باید به این نکته توجه کرد که در علم اقتصاد شهری کوشش بر آن است که برای توضیح مسایل شهری، ابزارهای اقتصادی به کار گرفته شود؛ نه این که شهر را در مطالعات اقتصادی وارد کنند. نکته قابل ذکر دیگر این است که اقتصاد شهری برخلاف علم اقتصاد مجرد، به کارگر صرفاً به عنوان یک عامل تولید نگاه نمی کند، بلکه او را به عنوان یک مصرف کننده، یک رأی دهنده در جامعه شهری فردی، که موجب شلوغی و آلودی محیط می شود و بالاخره فردی که درگیر مسایل و مشکلات شهری است می نگرد.
مباحث آموزشی شهرسازی | کارشناسی ارشد شهرسازی | برنامه ریزی شهری | طراحی شهری
منبع: جزوه مباحث عمومی شهرسازی ایران کیمیا فکر بزرگ
انتشار مطلب ” اقتصاد شهری Urban economics ” ذکر منبع و دادن لینک بلامانع است.
دیدگاهتان را بنویسید