شاخص های اقتصادی مسکن
شاخص های اقتصادی مسکن : اهمیت مسکن در اقتصاد ملی با مطرح شدن آن به عنوان یکی از زیر بخش های عمده و کلان اقتصاد ملی روشن می شود. در بین تمامی بخش های اقتصادی، اعم از جوامع توسعه یافته و یا در حال توسعه، مسکن بزرگترین سرمایه گذاری را به خود اختصاص می دهد. بر این اساس، رابطه مستقیم بین اقتصاد کلان و سرمایه گذاری در بخش مسکن و سیاستهای آنرا می توان در سرمایه گذاری مسکن و توسعه ، سرمایه گذاری مسکن و اشتغال، سیاست مسکن و ساختار تشکیلاتی و نیز دیدگاه مسکن به عنوان یک سرمایه گذاری اجتماعی – اقتصادی و تولیدی و نه مصرفی دید.
در رابطه با اثرات بخش مسکن بر اقتصاد کلان باید گفت که میزان سرمایه گذاری ، بازدهی، اشتغال و قیمت های مسکن از جمله عواملی هستند که بر اقتصاد کلان تأثیر می گذارند. افزایش سرمایه گذاری در بخش مسکن باعث افزایش تولید اشتغال در سایر بخش ها می شود. در مقیاس ملی مسکن بر تورم، تحرک نیروی کار و بودجه دولت از طریق مالیات و یارانه تأثیر می گذارد . همچنین سیاست های اقتصادی متفاوت در سطح کلان منجر به تأثیرات متفاوت در بخش مسکن شده و در مقابل موفقیت برنامه مسکن تا حدود زیادی بستگی به وضعیت کلی اقتصاد کلان داشته که بر تولید و تقاضا در بخش مسکن اثر می گذارد. نرخ بهره وام ها، هدایت اعتبارات، مالیات، تعرفه ها، سرمایه گذاری دولتی و خصوصی و مالکیت از جمله موارد این مقوله هستند.
سرمایه گذاری در بخش مسکن معمولاً دو الی ۸ درصد از GNP و ۱۰ الی ۳۰ درصد از تشکیل سرمایه ناخالص در کشورهای در حال توسعه را شامل میشود و بین ۵ الی ۱۰ درصد دیگر برای سایر خدمات جریان سرمایه گذاری را موجب می شود. با ترکیب سرمایه گذاری مستقیم در بخش مسکن و خدمات مرتبط با آن، مجموعاً بین ۲۰ الی ۵۰ درصد از ثروت تولیدی در بیشتر کشورها حاصل می گردد. همچنین مسکن یک انگیزه عمده برای پس انداز خانوارها است و اثر مهمی در مصرف خانوارها دارد. علاوه بر این ، مسکن بر تورم، کسری بودجه، تحرکات نیروی کارو تعادل پرداخت ها و نیز بر بودجه های دولت از طریق مالیات ها و یارانه ها اثر می گذارد.
برای مثال در دوران پس از انقلاب اسلامی، بخش مسکن بین ۲۰ تا ۴۰ درصد از کل سرمایه گذاری کشور را به خود اختصاص داده که ۴ تا ۸ درصد تولید ناخالص ملی را شامل می شده است.
در طول برنامه دوم توسعه جمهوری اسلامی ( سالهای ۷۸-۸۴) ، سهم بخش ساختمان از تشکیل سرمایه ثابت ناخالص ۳/۲۸ درصد بوده که رشد ۱/۵ درصدی داشته است. همچنین ارزش افزوده این بخش در طی برنامه برابر ۴/۴ درصد کل ارزش افزوده در برنامه بوده و رشدی ۹/۲ درصدی را نشان می دهد. بررسی های آماری حاکی است که در برخی سال ها سهم بخش مسکن در تولید ناخالص داخلی ایران بیش از حدی بوده است که سازمان ملل متحد برای کشورهای در حال توسعه توصیه می کند.
قیمت و هزینه مسکن و یارانه های این بخش از موضوعات مهم در قالب ابعاد اقتصادی هستند. نسبت قیمت متوسط مسکن به میزان درآمد در بسیاری از کشورهای توسعه یافته که از سیستم مطلوب مسکن برخوردار هستند ، بسیار پایین بوده و در مقابل این شاخص در کشور های در حال توسعه میزان بالایی را نشان میدهد. به طور کلی چنانچه سیاست های بخش مسکن نیازمند یارانه های سنگین برای مصرف کننده یا تولید کننده باشد، دچار مشکل می شود . در مجموع می توان گفت که سرمایه گذاری در بخش مسکن، سرمایه گذاری تولیدی بوده و تفاوت آن با سایر بخش ها در بازدهی دراز مدت آن است و این سرمایه گذاری جریانی از خدمات را بوجود می آورد که در تولید سایر بخش ها موثر واقع می شود. شاخص های اقتصادی مسکن نماگرهایی هستند که ابعاد مختلف اقتصادی مسکن را بصورت کمی نشان داده و مقایسه و تحلیل آن را امکان پذیر می کنند.
نمونه هایی از شاخص های اقتصادی مسکن
- نسبت هزینه مسکن به کل هزینه خانوار
- نسبت هزینه مسکن به درآمد خانوار
- شاخص های بهای خدمات ساختمانی و نیروی کار
- شاخص های بهای عمده فروشی و خرده فروشی مصالح ساختمانی
- قیمت بهای زمین
- اعتبارات عمرانی دولت در بخش مسکن
- سرمایه گذاری بخش خصوصی در بخش مسکن
- تسهیلات اعتباری بانکها
- توان تولید مسکن ( واحدهای تکمیل شده در یک سال)
- یارانه
- اشتغال زایی بخش مسکن
مباحث آموزشی شهرسازی | کارشناسی ارشد شهرسازی | برنامه ریزی شهری | طراحی شهری | مسکن
منبع: جزوه مباحث عمومی شهرسازی ایران کیمیا فکر بزرگ
انتشار مطلب ” شاخص های اقتصادی مسکن ” با ذکر منبع بلامانع است.
دیدگاهتان را بنویسید