مراحل تکوین و تکامل برنامه ریزی و طرح های کاربری اراضی در جهان
الف – دهه ۱۹۵۰ – طرح کلی کاربری اراضی ( طرح های خشک و غی قابل انعطاف و در قالب طرح های جامع و هادی )
در این سال ها ، تدوین طرح های کلی برای کاربری اراضی شهری متداول گردید . این طرح ها در حقیقت نسل اول طرح های جامع و هادی شهر بودند . شامل تهیه طرح های کاربری زمین برای جانمایی و میزان زمین مورد استفاده مسکونی ، تجاری و صنعتی ، حمل و نقل و خدمات عمومی ، تهیه طرح های سیستم های آمد و شد و ترابری شهری و تهیه طرح های ایجاد امکانات و تسهیلات عمومی و محله ای در شهر بوده است .
ب- دهه ۱۹۶۰ ( الگوی کاربری های متنوع و مختلط)
در این نوع طرح ها ، آینده بلند مدت شکل شهر در الگوی کاربری های متنوع زمین ، منعکس می گردید . در این الگو ، کاربری های گوناگون تجاری ، اداری ، صنعتی ، مسکونی ، فضاهای باز و عمومی ، نظام آمد و شد موارد جدیدتری نسبت به طرح های کلی مانند فرایند زیست محیطی ، زمین های کشاورزی و جنگل ها که در گروه بندی فضاهای باز شهری قرار می گیرند ، مدنظر قرار داشتند .
ج- دهه ۱۹۷۰ –طرح سیاست گذاری شهری ( طرح های شناور و قابل انعطاف در چارچوب طرحهای ساختاری )
در این نوع طرح ها، هدف ها و سیاست های توسعه غیر فیزیکی ، شامل مسایل موجود ، پیش بینی ها و هدف های توسعه و نیز سیاست های کلی در مورد دستیابی به هدف با بیان نوشتاری و اسناد کتبی ، بدون تهیه نقشه از الگوی کاربری زمین و سیاستهای اجرایی ، انعکاس می یابد .
د- دهه ۱۹۸۰ طرح مدیریت توسعه ( تدوین طرح های موضوعی و موضعی اراضی در چارچوب طرح های راهبردی )
طرح های مدیریت توسعه شهری برای تدوین اقدام هایی تهیه می شوند که بر پایه تحلیل ها و هدف های معین استوارند، دارای انطباق و هماهنگی هستند و در جهات توسعه شهر می باشند. این طرح ها موارد زیر را در بر می گیرند .
تحلیل شرایط موجود شهر با مرور انتقادی بر نظام های موجود توسعه شهری ، با توجه ویژه به فرآیندهای توسعه زا و زمینه های سیاسی – نهادی در شهر .
- تعیین هدف های دارای گرایش های مدیریتی و موارد قانونی مدیریت توسعه شهر .
- تهیه برنامه عملیاتی ، شامل تعیین کد پیشنهادی توسعه ، تهیه برنامه گسترش زیر ساخت های شهری ، تسهیلات محله ای و ناحیهای خدماتی ، تدوین برنامه سرمایه گذاری در توسعه شهر و تدوین برنامه کاهش فقر در شهر .
د- دهه ۱۹۹۰ – طرح های ترکیبی کاربری زمین ( مبتنی بر جلب مشارکت شهروندان و گروه های ذی نفع نفوذ)
جدیدترین نسل طرح های کاربری اراضی که امروزه بیشتر کوشش ها بر روی تدوین و تهیه آنها متمرکز است ، طرح هایی هستند که مضمون اصلی و کلیدی شان ایجاد پیوند میان فرایند های طراحی کاربری زمین و سیاست گذاری برای انواع کاربری های شهری است.
در طرح های ترکیبی، میان طرح کاربری زمین با نواحی اولویت بندی شده توسعه و استانداردها و روش های ویژه برای صدور مجوز عمرانی، همخوانی وجود دارد. در تهیه طرح های ترکیبی دو نکته اساسی وجود دارد که عبارتاند از :
- لزوم جلب مشارکت گسترده شهروندان و گروه های ذی نفع دولتی ، غیردولتی ، خصوصی و مدیران اجرایی شهر
- لزوم انجام مذاکره در مورد هزینه ها و تولید گزینه های گوناگون کاربری زمین که در طرح ترکیبی منعکس است و شرکت فعال نمایندگان مردم شهر و تصمیمی گیری و تصویب آن .
مباحث آموزشی شهرسازی | کارشناسی ارشد شهرسازی | برنامه ریزی شهری | برنامه ریزی کاربری اراضی
منبع: جزوه سیر اندیشه ها در شهرسازی و مبانی برنامه ریزی شهری ، منطقه ای و مدیریت شهری کیمیا فکر بزرگ
انتشار مطلب مراحل تکوین و تکامل برنامه ریزی و طرح های کاربری اراضی در جهان با ذکر منبع بلامانع است.
علیرضا معصومی says
سلام علیکم، احتراماً ضمن تشکر،
فکر کنم ارتباط های کارهای اجراء شده و واقعی با رعایت نکات حفظ مستندات و رعایت قوانین شهری از نظر نوع امنیت اطلاعات شهری، فرصتی ناب را برای بررسی اجرائی طرح ها برای علاقمندان، اساتید و دانشجویان فراهم نماید.
کیمیا فکر بزرگ says
با سلام و احترام خدمت شما جناب معصومی. اشاره کاملاً درستی فرمودید.
با تشکر از شما.
موفق و پیروز باشید.