شهر صنعتی تونی گارنیه سرآغاز شهرسازی مدرن
تونی گارنیه (۱۸۶۹-۱۹۴۸) معمار مشهور فرانسوی و نویسنده ای جوان بود. او شیفته شکل معماری یک شهر قرن بیستمی بود که بتواند جوابگوی نیازمندی های ناشی از پیشرفت های اجتماعی و فنی باشد. طرح شهر صنعتی او نیز زاده همین شیفتگی اش بود.
پرداختن به اصول نظری و یا تهیه صرفاً چند نمودار برای تونی گارنیه ارضا کننده نبود. وی برای حل مشکلات شهرهای جدید، تنها به هماهنگ کردن شکل شهر با نیازهای وسایط مدرن ترابری اعتقاد نداشت.
در واقع می توان گفت، شهر صنعتی بذر شهرسازی معاصر را پاشید. تونی گارنیه در این اثر از پیش مسائلی را که بعدها موضوع بحث سه کنگره بینالمللی معماری مدرن (C.I.A.M) از سال ۱۹۲۹ تا ۱۹۳۳ بودند را لمس کرده بود. مسائلی چون مسکن حداقل استقرار منطقی بناها و بالأخره شهرسازی کارکردی.
طرح شهر صنعتی تونی گارنیه نخستین کوشش برای معرفی یک شهر سده بیستمی متکی بر اصل سوسیالیستی بود. تونی گارنیه باور داشت که نمی توان مشکلات شهری جدید را تنها با هماهنگ کردن شکل شهر با نیازهای وسایط نقلیه نوین حل کرد. این مسئله برای او تنها یکی از جنبه ها بود نه همه آن. از طرفی گارنیه با آنکه جمعیتی در حدود ۳۵۰۰۰ نفر را برای شهر پیشنهادی اش توصیه نموده بود اما هرگز به دنبال تعیین یک حد بهینه جمعیتی نبوده است. وی دلیل تعیین کننده جایگاه شهر خیالی خود را دسترسی به مواد اولیه کار یا وجود یک نیروی طبیعی می داند که بتواند برای کار از آن بهره برداری کند و یا اینکه عوامل آمد و شد بدان جا فراهم باشد. به همین منظور سرزمینی که مجموعه ساخت و ساز شهری روی آن قرار می گیرد، دارای بخش های کوهستانی و دشتی گسترده ای فرض شده است که رودخانه از میان آن می گذرد.
با آنکه تونی گارنیه نسبت به صنعت خوش بین بود، اما پیامدهای منفی شهرهای صنعتی شده سده نوزدهم را نیز فراموش نکرده بود. او نیز مانند بسیاری از هم روزگارانش در پی تأمین نور، تهویه و فضای سبز برای شهروندان شهر خود بود. به نظر تونی گارنیه شهر می باید بسان یک باغ ملی بزرگ باشد. وی از نخستین کسانی است که به مبارزه علیه خیابان های دالانی پرداخت.
- در شهر صنعتی پیشنهادی تونی گارنیه عوامل مختلف شهر همانند محل سکونت تفریحگاهها و غیره کاملاً از یکدیگر جدا شدهاند و کمربندی سبز قسمت صنعتی شهر را از قسمت اصلی آن جدا می سازد (جدایی عملکردهای شهر) در واقع می توان گفت اساس منطقه بندی (Zoning) در شهر صنعتی گارنیه شکل می گیرد.
- در طرح وی ایده های شهرهای نواری نیز دیده می شود و خط تراموای خیابان اصلی نقاط مختلف شهر را به هم پیوند می دهد؛ بنابراین شهر صنعتی شهری است خطی.
- ابعاد زمینها ۱به۲ است تا خانه ها از نظر دریافت نور و هوا با مشکل مواجه نشوند.
- استفاده از بتن مسطح به صورت ساده و بدون تزئین و عدم ایجاد بناهای باعظمت
- خانه ها دارای حیاط مرکزی
- عامل اصلی استقرار شهر در موقعیت پیشنهادی آن وجود رودخانه و روی به است.
- هر یک از عناصر (کارخانه شهر و بیمارستان) به گونهای مجزا گشته اند که در صورت لزوم امکان گسترش داشته باشد.
- توجه ویژه به صنعت و ایجاد مجموعه عظیم صنعتی
- تمرکز فعالیتها و مراکز خدماتی در مرکز شهر و اطراف ایستگاه راه آهن.
- ایجاد خانه ها در میان فضای سبز و حذف نرده ها و پرچین ها و تلقی فضای عمومی از فضاهای سبز اطراف خانه ها.
- طبقهبندی صنایع از نظر تولید آلودگی و مزاحمت زایی و استقرار صنایع با مزاحمت بالا در دورترین نقاط نسبت به خانه های مسکونی.
- طبقه بندی خیابان ها و معابر و در نظر گرفتن شرایط و ویژگی های کاربری های مجاور با معابر مختلف.
- حداکثر سطح اشتغال،۵۰% است.
- تأکید بر خانه های مستقل و طرد خانه های ردیفی.
- عدم قرینه سازی.
- دارای چشم انداز شهری متنوع و زنده؛ با اختراع برق شهر صنعتی در شب نیز دیده می شود.
- شهر سوسیالیستی که تمام زمین ها و امور دولتی است و در آن دادگاه و زندان وجود ندارد.
- کلیه ساختمان های مسکونی آپارتمانی مجهز به خدمات عمومی هستند.
- عدم تقسیم زمین ها بر اساس طبقات اجتماعی و برابری طبقات اجتماعی در کل جمعیت.
- بنیان نهادن یکسری قوانین در شهر، جهت تأمین بهداشت، نور و … تا بتوان شهر را بر اساس آنها سازمان داد.
تونی گارنیه در این اثر ( شهر صنعتی ) تأثیر بسیار زیادی بر منشور آتن گذاشت. میتوان ادعا کرد که گارنیه با جا دادن فضاهای سبز و سیر در لابلای ساختمان های صنعتی، در ایده کارخانه سبز (پارک سبز) بر لوکوربوزیه پیشی گرفته است.
مباحث آموزشی شهرسازی | کارشناسی ارشد شهرسازی | برنامه ریزی شهری | طراحی شهری | سیر اندیشه ها در شهرسازی
منبع: جزوه سیر اندیشه ها در شهرسازی
انتشار مطلب شهر صنعتی تونه گارنیه سرآغاز شهرسازی مدرن با ذکر منبع بلامانع است.
دیدگاهتان را بنویسید