طرح تفصیلی چیست؟
تعریف طرح تفصیلی
طرح تفصیلی در حقیقت، تنظیم برنامه های مفصل و انجام اقدامات جزیی در مناطق و محلات شهری و طراحی آن ها است.
در طرح تفصیلی، خدمات و فضاهای شهری با مشخص کردن جزییات قابل اجرا تعیین می شود. با استفاده از این طرح ها برنامه های مشخص کردن جزییات قابل اجرا تعیین می شود. با استفاده از این طرح ها می توان برنامه های مشخص بخش عمومی را تعیین کرد و این برنامه ها را کم کم و برحسب اولویت، در برنامه ریزی اجرایی سالیانه شهرداری منعکس نمود. طرح تفصیلی باید تداوم داشته باشد.
در بند ۳ ماده ۱ قانون تغییر نام وزرات آبادانی و مسکن به وزارت مسکن و شهرسازی مصوب ۱۶/۴ /۱۳۵۴ طرح تفصیلی چنین معرفی شده است:
طرح تفصیلی، عبارت از طرحی است که بر اساس معیارها و ضوابط کلی و طرح جامع شهر، نحوه استفاده از زمین های شهری در سطح محلات مختلف شهر و موقعیت مساحت دقیق زمین برای هر یک از آن ها، وضع دقیق و تفصیلی شبکه عبور و مرور و میزان تراکم جمعیت و تراکم ساختمانی در واحدهای شهری، اولویت های مربوط به مناطق بهسازی، نوسازی و توسعه و حل مشکلات شهری و موقعیت کلیه عوامل مختلف شهری در آن تعیین می شود و نقشه ها و مشخصات مربوط به مالکیت بر اساس مدارک ثبتی، تهیه و تنظیم می گردد.
تفاوت محتوای طرح تفصیلی با طرح جامع در جزییات است. آنچه در طرح جامع به طور کلی آمده، در طرح محتوای طرح تفصیلی با توجه به تعریفی که در قانون تغییر نام وزارت آبادانی و مسکن شده، به طور جزیی مشخص می گردد.
این طرح بر اساس معیارها و ضوابط کلی طرح جامع، چگونگی کاربری اراضی شهری در سطح محلات شهر، مساحت دقیق برای هر یک از آن ها، صورت دقیق شبکه عبور و مرور و میزان تراکم جمعیت، تراکم در واحدهای شهری، اولویت های مربوط به مناطق بهسازی و نوسازی، مراحل مشکلات توسعه شهری و موقعیت کلیه عوامل شهری را تعیین می کند.
در واقع محتوای طرح تفصیلی عبارت است از نقشه های کاربری اراضی، شبکه های ارتباطی، مساحت ها، سرانه ها، معیارها و ضوابط دقیق و اجرایی طرح جامع شهر که پیش از تهیه طرح تفصیلی تهیه شده و به تصویب مراجع رسمی رسیده است.
ضرورت تهیه طرح تفصیلی
برای این که بتوان خطوط کلی طرح جامع را به طرح های دقیق قابل اجرا تبدیل کرد، از طرح های تفصیلی استفاده می شود. زیرا طرح های جامع، شامل مسایل و راهنمایی ها و خط مشی های کلی است و به جزییات نمی پردازد. بنابراین، طرح تفصیلی، متعاقب طرح جامع شهری و به منظور انجام برنامه های اجرایی تصویب شده، در این طرح صورت می گیرد.
طرح تفصیلی، در حقیقت تنظیم برنامه های مفصل و انجام اقدامات جز به جز در مناطق و محلات شهری و طراحی آن ها است.
به این ترتیب، ماهیت غیر قابل اجرای طرح های فرادست، تهیه طرح های تفصیلی را ضروری می نماید. زیرا طرح تفصیلی، عرصه ای است که در آن طرح جامع به منصه عمل و اجرا نزدیک تر می شود، وضعیت اراضی و مالکیت روشن تر شده، ساز و کار مدیریت شهری برای کنترل و نظارت بر فضاهای شهری و کاربری اراضی تکمیل می گردد.
اهداف طرح تفصیلی
بر اساس تعریفی که در قانون تغییر نام وزارت آبادانی و مسکن بیان شده، و در چارچوب اولویت های تعیین شده در مناطق بهسازی و نوسازی، و توسعه و حل مشکلات شهری که از اصول کلی طرح جامع هر شهر نشأت می گیرد اهداف طرح های تفصیلی به شرح زیر است:
ـ تعیین دقیق چگونگی استفاده از زمین های شهر، و تعیین موقعیت و مساحت هر یک از آنها در سطح محلات شهر.
ـ تعیین وضعیت دقیق و تفصیلی شبکه های عبور و مرور
ـ تعیین دقیق میزان تراکم جمعیت و تراکم ساختمانی واحدهای شهری
به طور کلی، منظور غایی تهیه طرح تفصیلی، عملی کردن اصول و اهداف طرح جامع شهر برای بهتر کردن و ارتقای کیفیت محیط، رفع کمبودها، ساماندهی محلات و افزایش توان نظارتی ساز و کار مدیریت شهری است.
- سازمان تهیه کننده طرح تفصیلی، بر پایه قانون تغییر نام، وزارت راه و شهرسازی است ولی این وظیفه در عمل به شهرداری ها محول شده است.
- قرارداد تهیه طرح تفصیلی با مشاور توسط سازمان های راه و شهرسازی منعقد می شود و وظیفه تصویب آن بر عهده کمیسیون ماده ۵ شورای عالی شهرسازی و معماری است.
- بر اساس تبصره ۱ ماده ۲۳ قانون نوسازی و عمران شهری (۱۳۴۷)، شهرداری ها مکلفند پس از تهیه و تصویب نقشه جامع شهر، حداکثر ظرف دو سال نقشه ای تفصیلی را تهیه کنند اما تهیه رسمی طرح های تفصیلی مصادف با قانون تأسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران (۱۳۵۱) است.
انواع طرح های تفصیلی عبارتند از:
- طرح های تفصیلی پایه ( مکمل طرح جامع شهر)
- طرح های تفصیلی موضعی جهت نوسازی و بهسازی بافت های موجود و توسعه های جدید شهر
- طرح های تفصیلی موضوعی برای موضوعات خاص (شبکه حمل و نقل ، تأسیسات و …)
- مقیاس نقشه های طرح های تفصیلی ۲۰۰۰/۱ یا ۲۵۰۰/۱ است.
سلسله مراتب طرح های توسعه ای منطقه ای و محلی در ایران عبارتند از:
- طرح های آمایش سرزمین
- طرح های کالبدی منطقه ای در ایران
- برنامه ریزی ۱۴۰۰٫
- طرح اسکان ۹۰٫
- طرح توسعه و عمران ( جامع) ناحیه ای (شهرستان)
- طرح مجموعه شهری
- طرح ساماندهی فضا و کالبد سکونتگاه های روستایی
- طرح جامع شهر
- طرح هادی شهر
- طرح هادی روستا
-
طرح تفصیلی
- طرح آماده سازی
- طرح های ویژه ( جزئیات شهرسازی، سازماندهی، بهسازی، نوسازی بافت قدیم و فرسوده و …)
مباحث آموزشی شهرسازی | کارشناسی ارشد شهرسازی | برنامه ریزی شهری | طراحی شهری | طرح توسعه شهری
منبع: جزوه مباحث عمومی شهرسازی ایران کیمیا فکر بزرگ
انتشار مطلب با ذکر منبع بلامانع است.
دیدگاهتان را بنویسید