شاخص های اجتماعی و فرهنگی مسکن
اگرچه تعریف کیفیت زندگی در کشورهای مختلف و حتی در مناطق یک کشور متفاوت است، با وجود این در کلیه برنامه های توسعه بر بهبود زندگی به عنوان یک هدف کلی و اصلی تأکید می گردد. در صورتیکه در این روند و در برنامه های توسعه، به تمامی اقشار به خصوص اقشار آسیب پذیر پرداخته نشود و بخشی از جمعیت به سبب این روند، دچار نوعی «کنار گذاشتگی» شود، مشکلات و آسیب هایی نظیر حاشیه نشینی بوجود خواهد آمد. این کنار گذاشتگی باعث منتفی شدن نیاز این گروه به سر پناه نخواهد شد و شاخص های نیاز بر تمامی جنبه های سیستم مسکن اثر می گذارد که از آن جمله می توان به عدم دسترسی به مسکن (بی مسکنی) و بد مسکنی اشاره کرد.
ارکان اساسی مسکن نظیر امنیت، مطلوبیت و انطباق بر توان مالی خانوارها در رأس معیارهای مرتبط با نیازهای اجتماعی قرار می گیرند و این معیارها بر اساس اولویت ها ، تمایلات و ترجیحات مصرف کنندگان مسکن شکل می گیرد. مردم بدنبال مسکنی هستند که از عهده مالی آن بر آیند ، قابل دسترسی باشد ، از نظر فیزیکی امن بوده، به طور مناسبی طراحی شده و در مکان مناسب قرار گرفته باشد. بنابراین مسکن به یک واحد فیزیکی صرف نمی تواند محدود باشد، بلکه محیط مسکونی را شامل می شود که کلیه خدمات و تسهیلات ضروری را نیز شامل می شود که در آن رفاه، اشتغال، آموزش و سلامت مد نظر قرار گیرد. تأمین آب، دفع فاضلاب، فضاهای آموزشی و بهداشتی، تفریحی و فرهنگی نیز از جمله ضروریات مسکن هستند. بعد فرهنگی مسکن را نیز می باید از جمله موضوعات مهم در بخش مسکن و تدوین برنامه های آن دانست. تفاوت های منطقه ای در فرهنگ، شیوه زیست، بکارگیری نوع خاص از مصالح ساختمانی، سنت ها و قومیت ها منجر به گونه های خاصی از مسکن می شود. هویت مذهبی، اجتماعی، اعتقادی، ملی و تاریخی افراد و جامعه و به عبارتی، فرهنگ و تمدن ارتباط عمیقی با مسکن دارند. زیبایی، امنیت، همسایگی، اشراف، ضوابط محرم و نا محرم، استفاده از فضاهای باز و روابط همسایگی را نیز می باید در این مقوله مورد توجه قرار داد.
نمونه هایی از شاخص های اجتماعی و فرهنگی مسکن
- نیاز به مسکن و کمبود آن؛
- نرخ رشد سالانه خانوار (خانوارهای جدید نیازمند مسکن)
- تعداد خانوار و بعد خانوار
- نسبت شهرنشینی
- سطح زیر بنا (حداقل زیر بنای مورد نیاز)
- سرانه زیر بنا (سرانه حیاتی)
- نوع مصالح ساختمانی و الگوی ساخت
- میزان و دسترسی به خدمات مسکونی
- تراکم خانوار در واحد مسکونی
- تعداد اتاق در واحد مسکونی
- تراکم نفر در اتاق
- تراکم نفر در واحد مسکونی
- نحوه تصرف واحد مسکونی
- بی مسکنی
- بد مسکنی
مباحث آموزشی شهرسازی | کارشناسی ارشد شهرسازی | برنامه ریزی شهری | طراحی شهری | مسکن
منبع: جزوه مباحث عمومی شهرسازی ایران کیمیا فکر بزرگ
انتشار مطلب ” شاخص های اجتماعی و فرهنگی مسکن ” با ذکر منبع بلامانع است.
دیدگاهتان را بنویسید